ماهیت ثانویه انسان

امید نیک این بحث درباره چیزهایی است که در طی قرون و اعصار، می‌توان گفت که به تقریب یکسان و ثابت مانده‌اند. در حالی که صورت‌بندی‌های اجتماعی و اقتصادی دچار تحولات شگرفی شده‌اند. از جمله و از بدیهی‌ترین آن‌ها امور مربوط به زیبائی‌شناسی است که به شدت، نظر مارکس را به خود جلب می‌کند. مارکس […]

تحولات سرمایه‌داری جهانی؛ رقابت، جنگ، پیامد!

مصاحبه‌ی «نگاه» پیرامون جنگ روسیه در اوکراین با محمد رضا شالگونی توضیح سایت «راه کارگر»ـ مصاحبه «نگاه» با محمد رضا شالگونی درست یک سال پیش انجام گرفته است. در این مصاحبه در باره علت های جنگ اوکراین و پیش زمینه ها و عواقب آن مطرح شده است. شورش گروه واگنر به رهبری پریگوژین علیه کرملین […]

کارل مارکس در باره ی «مجازات اعدام»

«نیویورک دیلی تریبون»، فوریه ۱۸۵۳ترجمه ی علی رها «تایمز» در ۲۵ ژانویه، زیر عنوان ”حلق آویز کردن ناشیانه”: ”اغلب در این کشور اظهار شده است که به دنبال یک اعدام در ملاء عام، عموما بلافاصله مواردي چون مرگ به واسطه ي حلق آویز کردن – چه توسط خودکشی یا تصادفی – صورت می پذیرد، که […]

آزادی، یک ارزش یا یک هستی اجتماعی؟

امید نیک (کاوه آهنگر) در فلسفه سیاسی سنتی چپ و نیروهای اجتماعی ایران، مفهوم آزادی به صورت یک ارزش مطرح شده است و چه بسا در حالت افراطی آن را به انقلاب مشروطیت و اخذ شده از سنت های سیاسی اروپائی از قبیل لیبرالیسم و دموکراسی نسبت می‌دهند. یعنی آزادی خوب است، همان طور که […]

مبارزه با سرمایه داری جهانی و بازوی نظامی آن، با کدام نیرو؟

همایون سپهوند مبارزه با سرمایه داری جهانی به سر کردگی آمریکا و بازوی نظامی آن، ناتو، با کدام نیرو؟ با نیروی کار؟ یا با نیروی سرمایه؟ همایون سپهوند ١- تأکید بر مسلمات تاریخ برای کدام استنتاج؟ به توضیح واضحات و اظهر من الشمس‌ها نپردازیم که آمریکا و شرکای اروپائی آن در طول تاریخ چقدر استعمارگر […]

مراحل انقلاب کنونی ایران و ویژه گی های آن

کاوه آهنگر ۱. خود مدیریتی توده‌ای به انقلاب کنونی ایران نمی توان و نباید بر اساس دیدگاه های سنتی و کلیشه ای بقایای احزاب کمونیست دنباله رو اتحاد شوروی سابق نگریست. چون این دیدگاه‌ها عدم توانائی خود را در حل مسائل اقتصادی، اجتماعی، و به ویژه انقلابی به اثبات رسانده‌اند. فروپاشی احزاب کمونیست سنتی اروپا بهترین […]

حقوق انسان

کاوه آهنگر در کتاب عهد عتیق آمده است، که : مال دیگری را نباید دزدید.که این خود یکی از فرمانهای،ده فرمان تورات است.در فرمانهای فوق ،سه امر، لحاظ شده است که در طول تاریخ در هم تنیده شده اند مالکیت محترم است اخلاق ،که انسان را ملزم به رعایت این قانون می کند. مذهب ،که […]

فروپاشی کشور شوراها

این مطلب باز نشر مقاله‌ای با عنوان «پرسش قرن بیست و یکم- فروپاشی کشور شوراها چرا وچگونه صورت گرفت؟» به مناسبت مرگ «میخاییل گورباچف» می‌باشد. این مقاله پیش از این در همین وب‌سایت منتشر شده بود. به کوشش کاوه آهنگر در آخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم بزرگترین پرسش تاریخی که مطرح […]

مارکسیسم، اخلاق، و سرشتِ انسان

فیل اکسپر − انگاره‌های اخلاقیِ ما از کجا می‌آیند؟ مارکس چون ماده‌باور بود نمی‌پذیرفت که بایدهای اخلاقی سرچشمه‌ای الهی دارند و از بیرون برای جامعه‌ی انسانی وضع شده‌اند. اما همچنین نمی‌پذیرفت که اخلاق صرفاً بر خرد استوار است. کارل فورلندر، سوسیالیست و فیلسوفِ آلمانی، در آغازِ سده‌ی بیستم می‌گوید: «وقتی کسی با مارکس از  اخلاق […]

یاداشت سیاسی روز؛ بند بر آب رفته

کاوه آهنگر در برنامه پرگار بی‌بی سی روز چهارم تیر ماه موضوع بحث، اختلاف نظربین سازمان‌ها و احزاب کمونیستی، در مورد جنگ اکراین بود. آقای خدائی از رهبران سابق حزب توده وسردبیر سایت راه توده به طرفداری ازاین جنگ و حمایت از ولادمیر پوتین در این جلسه شرکت کرده بود و بر حقانیت پوتین برای […]

سندروم انقلاب بهمن و ضرورت بازسازی مفهوم انقلاب! (بخش اول)

تقی روزبه ناکجاآباد گذشته در برابر حال و آینده و پرسش های پاسخ نگرفته پس از گذشت ۴۳ سال از انقلاب بهمن، بنظر می رسد هنوز هم تبیین درخوری از آن و پی آمدهایش که حداقل بخش مهمی از جامعه ایران را قانع کند و بتواند مبنای رهیافتی برای خروج از باتلاق کنونی بشود صورت […]

جنگ اوکراین و سرنوشت بشریت

کاوه آهنگر جنگ اوکراین دوباره بشریت را با یکی از تناقضات در دوران جدید و پسامدرن روبرو ساخت. بشریت در این جنگ دوباره با دو قطب خدایگان و بنده روبرو می‌شود. قطب نخست همان خدایگان است که می‌تواند تصمیمات کلان بگیرد؛ مانند شروع جنگ، تولید یک کالا با یک برند در ابعاد نامحدود و غیره. […]

سوسیالیسم دمکراتیک چیست؟

گفتگو با پیتر هودیس / برگردان آزاده رئیس دانا  نوشته حاضرمتن نوشتاری گفتگوی من با پیتر هودیس است. مصاحبه اصلی به زبان انگلیسی انجام شده و سپس نسخه فارسی مصاحبه تهیه شده و اکنون متن نوشتاری در اختیار علاقمندان قرار میگیرد. آزاده رئیس دانا پیتر بطور گسترده  در مورد تئوری مارکسیستی و سیاست های معاصر […]

کدام سوسیالیسم؟

محمدرضا شالگونی مجموعه مقالاتى كه مشاهده مى‌كنيد به قلمرو سياست در نظام سوسياليستى اختصاص‏ دارد. اين مقالات با شعار «بازگشت به ماركس‏» به بازنگرى تجربه اكتبر و شكست مدل «سوسياليسم واقعاً موجود» پرداخته و با جمع‌بندى مسايل دنياى معاصر عناصر لازم براى تجديد آرايش‏ چپ را در يك سيستم منعطف و دموكراتيك از سوسياليسم ارايه […]

دو گزارش از یک واقعیت

کاوه آهنگر شکست آلمان فاشیسم در جنگ جهانی دوم بعد از پایان جنگ جهانی دوم و شکست آلمان هیتلری، چرچیل و روزولت، جام پیروزی خود را به سلامتی و ستایش از آزادی و دموکراسی بلند کردند و شکست نازیسم را به دلیل اتحاد جهان آزاد در مقابل آلمان هیتلری اعلام کردند و تا آن اندازه […]

ماركسيسم يك شريعت نيست، حقيقت علمی است

ماركسيسم يك شريعت نيست، حقيقت علمى، اعتبار خود را از ميزان انطباقش‏ با واقعيت كسب مى‌كند. محمدرضا شالگونی اگر ماركسيسم تا كنون با وجود آوار رديه‌ها و انتقاداتى كه دائماً بر سرش‏ مي‌ريختند، بارورتر شده و نفوذ گسترده‌اى يافته، بخاطر برخوردارى از حمايت پاره‌اى از طرفدارانش‏ آسيب‌هاى فراوانى ديده است. زيرا ماركسيسم قبل از هر […]

قانون دیالکتیکی تبدیل کمیت به کیفیت

کاوه آهنگر در تاریخ فلسفه دیالکتیک نکته‌ای بسیار مشهود است که موجب مباحث بسیار شده است. بذر یا دانه‌ی بلوط را به دو نفر متفاوت نشان می‌دهیم؛ یک نفر انقلابی و یک نفر محافظه‌کار؛ فرد انقلابی در این دانه درخت بلوط را می‌بیند و محافظه‌کار همان بذر خالی را می‌بیند که می‌شود آن را آرد […]

گفتگوی الیسئوس واگِناس عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست یونان درباره تحولات قزاقستان

ترجمه: داود جلیلی بسیج‌های مردمی اخیر در قزاقستان به ستیزۀ خشن و دخالت نیروهای خارجی برای سرکوب آن‌ها منجرشده است. رئیس‌جمهور توقایف از دخالت خارجی۲۰.۰۰۰ رزمنده خارجی، به دنبال دخالت نظامی کشورهای سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) سخن می گوید. این پرسش مطرح می‌شود: آیا این بسیج‌ها ناشی از تحولات داخلی بودند یا در واقع […]

ایده کمونیستی در عصر سرمایه جهانی شده به کجا رسیده است؟ – گفتگو با آلن بدیو

برگردان: باقر جهانبانی به خوبی می توان از خواندن دیرهنگام اشعار آراگون توسط آلن بدیو، فیلسوف، متعجب شد. ما از علاقه اساسی او به مالارمه آگاه بودیم. اما، با بازنگری دقیق تر، یک منطق پدیدار می شود: به طور خلاصه، این منطق از خط سیر فکری او، از سوسیال دموکراسی «چپ» تا کمونیسم ناشی می […]

آن چه باید در حزب تغییر کند

لویی آلتوسر، ترجمه‌ی آزاده ریاحی لویی آلتوسر (۱۹۱۸-۱۹۹۰)، فیلسوف برجسته‌ی مارکسیست فرانسوی در مقاله‌ی حاضر که در چارچوب مباحث نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۱۹۷۰ در حزب کمونیست فرانسه نوشته شده ساختار فرمان‌دهی عمودی در حزب کمونیست فرانسه را مورد انتقاد قرار می‌دهد. این مقاله نخستین بار در چهار بخش در روزهای ۲۴ تا ۲۷ آوریل ۱۹۷۸ در لوموند، منتشر شد. زمان انتشار […]

درباره‌ی وضعیت کنونی

آلن بدیو، ترجمه: شیدان وثیق مقدمه‌ مترجم «درباره‌ی وضعیت کنونی»۱، متن کوتاهی است از فیلسوف معاصر فرانسوی، اَلَن بَدیو، که در ۲ دسامبر ۲۰۲۰ انتشار داده است. این نوشته‌ی جدیدِ بَدیو، پیرامون اوضاع «جنبش‌ها» و «مبارزات» در جهانِ امروز، در ادامه‌ی اندیشه‌ورزیِ سیاسیِ سال‌های اخیر او قرار می‌گیرد. از جمله می‌توان به دو کار قبلیِ […]

مارکس ناشناخته

مارتین نیکلاوس، ترجمه‌ی: حسن مرتضوی توضیح «نقد»: به مناسبت انتشار ترجمه‌ی تازه‌ای از گروندریسه‌ – اثر مهم و بسیار ارزنده‌ی کارل مارکس – به زبان فارسی، «نقد» با انتشار نوشتار پیشِ رو، مجموعه‌ای از جستارها و ارزیابی‌ها پیرامون این اثر را منتشر خواهد کرد. مشارکت پژوهشگران و علاقمندان، از راه تالیف و ترجمه، برای هرچه […]

استراتژی و سیاست؛ از مارکس تا بین‌الملل سوم

دانیل بن‌سعید، برگردان: بهرام صفایی آگاهی طبقاتی سیاسی می‌تواند فقط از بیرون به طبقه‌ ی کارگر آورده شود، به‌ بیان دیگر از بیرونِ پیکار اقتصادی، از بیرون سپهر مناسبات کارگران و کارفرمایان. سپهری که فقط از آن می‌توان این دانش را کسب کرد، سپهر روابط تمام طبقات و اقشار با دولت و حکومت است، سپهر […]

درباره‌ی فردریش انگلس

ولادیمیر ایلیچ لنین برگردان مهرداد امامی [دریغا]، چه چشمه‌ی جوشانی از خِرد درخشید و محو شد[افسوس] چه قلبی از تپش باز ایستاد‍!(برگرفته از شعر نکراسوف با نام «به یاد دوبرولیوبف») فردریش انگلس به تاریخ ۵ اوت ۱۸۹۵ در لندن از دنیا رفت. انگلس پس از دوست دیرینش کارل مارکس (که در ۱۸۸۳ در گذشته بود) […]

پرسش قرن بیست و یکم- فروپاشی کشور شوراها چرا وچگونه صورت گرفت؟

قسمت اول به کوشش کاوه آهنگر در آخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم بزرگترین پرسش تاریخی که مطرح میشد و می‌شود این سئوال بود وهنوز هم هست که، فروپاشی سوسیالیسم چگونه رخ داد؟‌ پرسش که از جوانب گوناگون به آن پاسخ داده شده و داده خواهد شد. عظمت و بزرگی موضوع ،شاید […]

لنین و انقلاب

ژان سَلِمترجمه‌ی حمیدرضا سعیدیان «شش تز لنین درباره‌ی انقلاب»۱ با مطالعه‌ی منظم و اصولی مجموعه آثار لنین۳ ‌می‌توان شش تز در زمینه‌ی ایده‌ی انقلاب استخراج کرد. ۱) انقلاب یک جنگ است؛ و سیاست از دیدگاه کلی با هنر جنگ قابل‌مقایسه است. کارل کائوتسکی، در سال ۱۹۰۹، در جزوه‌ی «مسیر قدرت» می‌نویسد: «عصر انقلاب‌های پرولتری آغاز […]

مرگ دولت نزد مارکس و انگلس

هال دریپرترجمه‌ی سوسن روستا هدف این مقاله بررسی شیوه تفکر مارکس‌ و انگلس‌ در رابطه با «احتضار» دولت در جامعه ‍ سوسیالیستی (کمونیستی) است [dying away در ‍ انگلیسی بیش تر زوال دولت «withering away» خوانده شده است. خواننده می تواند اصطلاح مورد علاقه خود را برگزیند، ضمن آن که ما در ادامه، عبارت اصلی […]

هستی شناسی انسان در فلسفه‌ی علمی

کاوه آهنگر در روزگار نخستین پیدایش انسان بر روی صحنه‌ی گیتی، کار به عنوان اساسی‌ترین عامل موجب تغییر و تحول در طبیعت و خود انسان شد. خصلت‌های کار انسانی به قرار زیر بود: الف- منظور از کار یک روند جمعی است. انسان منفرد که بتواند به تنهایی کار و زندگی کند، نه وجود داشته و […]

مارکس و انگلس و اصل خودرهانی پرولتاریا

اگر برای مارکس راه ارتقای حرفه‌ای به سوی قدرت غیرممکن بود، این به‌معنای آن نیست که حکم تاریخ یا نیروهای اجتماعی به هیچ‌رو برای این یا آن فرد چیزی را تعیین نمی‌کند. آن چه مارکس را به این تصمیم واداشت، ترکیبی از کل شخصیت و هوش او بود که هر دو مشروط به زمان خود بودند.

بورس یا غارت توده‌ها

مقدمه ی جلد اول کاپیتال و جلد اول کاپیتال برای برای مارکسیست‌ها بیشترین آشنایی را دارد چون در آن به وضوح به استثمار نیروی کار از طرف سرمایه‌داران پرداخته می‌شود و در آن به خوبی شرح داده می‌شود که چگونه نیروی کار کارگران بدل به کالایی برای فروش می‌شود که در بازار از طرف سرمایه‌داران […]

چرا کارگران می‌توانند جهان را تغییر دهند؟

نویسنده: پل بلک‌لجبرگردان: بیژن سپیدرودی زمانی‌که تشخیص دهیم که مبارزه‌ی طبقاتی مبتنی بر روابط استثمارگرانه، بنیاد نظام سرمایه‌ داری را تشکیل می‌دهد، می‌توانیم درک کنیم که کارگران در نظام سرمایه‌داری دارای قدرت بی‌همتایی هستند. از آن‌جا که این نظام به استثمار کار مزدی وابسته است، در نتیجه، کارگران از قدرت بالقوه‌ی بزیر کشیدن آن برخوردار […]

به مناسبت اول ماه مه روز جهانی کارگر

کاوه آهنگر امروزه دیگر همگان می دانند که اول ماه مه روزی در جهت وحدت کارگری برای مبارزه با سرمایه داری است. در اینجا خوب است که از مبنای این روز که در حدود صد و هفتاد سال پیش مبارزات کارگری را برای رسیدن به آزادی تراز بندی کرد یاد شود. در ۱۷۰ سال پیش […]

سیاست ضد سرمایه‌داری در زمانه‌ی کرونا

دیوید هارویترجمه: پریسا شکورزاده شکل مارپیچی انباشت سرمایه‌ی بی‌حد و حصر از یک بخش جهان تا بخش‌های دیگر در حال فروریزی درونی است. تنها چیزی که می‌تواند آن را نجات دهد دولتی است که تأمین بودجه کند و مصرف‌گرایی گسترده‌ی از هیچ زاده‌شده را تشویق کند. این کار نیازمند سوسیالیستی شدن تمام اقتصاد برای مثال […]

الیناسیون؛ از خود بیگانگی

کاوه آهنگر متافیزیک ممکن می‌پنداشت که این «انسان» که از آن به صورت «من» یاد می‌کنیم امری یگانه و بی‌تغییر است که چون گویی (کره‌ای) یکپارچه و تو پر است که ویژگی‌های انسان از قبیل حسادت، غرور، خسّت و دیگر طبایع چون یک نقشه‌ی جغرافیایی بر آن نقش شده است. این گوی بی تغییر از […]

«تضاد معیار حقیقت است»

کاوه آهنگر «تضاد معیار حقیقت است، معیار اشتباه نبودن تضاد است» با صدور این حکم توسط هگل در سال ۱۸۰۱، خبر از تولد نظامی فلسفی داده شد که بالاترین نظام فلسفی در تاریخ علمی ما می‌باشد؛ که حاصل جمع تمام دست‌آوردهای اندیشه دیالکتیکی نوع بشر می‌باشد. در تمام آثار بنیان‌گذاران فلسفه‌ی علمی و حتی در […]

گُل‌گشتی درخلوتگاه اندیشه‌ مارکس

مقدمه به ترجمه فارسی گروندریسه کمال خسروی توضیح «نقد»: متن پیش رو، مقدمه‌ی کمال خسروی به ترجمه‌ی فارسی تازه‌ای از «گروندریسه‌»ی مارکس است. این ترجمه‌ی تازه که مراحل پایانی چاپ را طی می‌کند و قرار است به‌زودی انتشار یابد، کار مشترک کمال خسروی و حسن مرتضوی است. «گروندریسه» نامی است برای دستنوشته‌های اقتصادی مارکس که […]

ساختار اقتصادی سرمایه‌داری در سطح ناب و طبقات همپای آن

فرهاد نعمانی و سهراب بهداد اقتصاد سیاسی طبقه و دولت در جوامع سرمایه‌داری (بخش دوم) در نخستین بخش این سلسله‌گفتارها درباره‌ی جنبه‌ی روش‌شناختی تعیّن دیالکتیکی و سطوح انتزاع سخن گفتیم. براساس این دو ابزار نظری، در بخش حاضر به‌عنوان نخستین گام در تقریبِ جهان‌ واقعی انضمامی، به تشریح نخستین سطح انتزاع و جنبه‌ی اقتصادی ساختار […]

چرا باید مارکس بخوانیم؟

سرمایه‌داری در حال تغییر هر چیزی از چشم‌اندازهای فیزیکی گرفته تا فرهنگ‌های ملحق به آن می‌باشد.
غیر از ضروریات اساسی زندگی، بسیاری از اشیایی که ما تصاحب می‌کنیم برای ارضای نیازهای فردی‌مان نیست. ما این اشیا را به خاطر مقام و اعتبار اجتماعی که به آن‌ها گره خورده است خواهانیم.
مارکس مشاهدات گزنده‌ای در مورد مشکلات ناشی از کاهش دستمزد، ماشینی‌سازی کار و … انجام داد. این مسائل مخصوصاً امروز معنی پیدا کرده‌اند؛

مفهوم، دایره‌ی دایره‌ها (۲)

ادامه‌ی نوشتار «مفهوم، دایره‌ی دایره‌ها (۱)» مارکس در مطالعه جامعه سرمایه‌داری از یک مفهوم کانکرت به عنوان کالا استفاده می‌کند و با سیر تحولات آن سیر تحولات اجتماعی ناشی از آن را معلوم می‌سازد. و این دور گردش بی پایان در جامعه سرمایه‌داری ادامه پیدا می‌کند. در این دور گردش نکات زیر جالب توجه است. […]

وصیت‌نامه‌ی لوکاچ

تنها شش هفته از تهاجم [۱] پنج کشور عضو پیمان ورشو به چکسلواکی می‌گذشت. دومین نشست تدارکاتی احزاب کمونیستی و کارگری در بوداپست برگزار شده بود تا مقدمات برگزاری این نشستِ برنامه‌ریزی‌شده‌ی بین‌المللی را در بوداپست فراهم کند. تأثیر آنی مداخله‌ی نظامی بر احزاب کمونیست اروپا چنان بود که فقط توانستند توافق کنند شش هفته‌ی […]