تاریخ چیست و از چه راه‌ها و نگاه‌هایی به دست ما می‌رسد؟

امید نیک ۱-انسان یک موجود طبیعی است، که به طبیعت تعلق دارد و بخشی از جهان مادی است. انسان نتیجه مرحله معینی از تاریخ جهان است، که یکی از حلقه‌های تغییر در کائنات را می‌سازد، و حاصل یک سری از تغییرات متوالی است. پس انسان موجودی، تاریخی است. یعنی انسان را می‌توان و باید از […]

فاشیسم و سیطره آن بر تمام شئون زندگی اجتماعی – بخش سوم

امید نیک این نوشته ادامه‌ی مطلبی است که پیش از این بخش اول و بخش دوم آن در صدای کارگر منتشر شده است. دیدگاه‌های فاشیسیم، در مورد ساختار و اداره حکومت را بهتر و بیشتر بشناسیم اول- فاشیسم و قوای سه‌گانه فاشیست‌ها معتقدند که از زمان بیکن، هیوم و مونتسکیو، لیبرالیسم این شعار  لق را […]

فاشیسم و سیطره آن بر تمام شئون زندگی اجتماعی – بخش دوم

امید نیک بخش اول این نوشته را می‌توانید در اینجا بخوانید. فاشیست‌ها معتقدند که در قرن نوزدهم و بیستم، نه لیبرالیسم و نه کمونیسم، هیچ چیزی به مردم عرضه نکردند به همین جهت به دنبال راه سومی باید بود، این راه سوم در نه گفتن، به لیبرالیسم فرتوت و کمونیسم روشنفکران است. این راه سوم، […]

فاشیسم و سیطره آن بر تمام شئون زندگی اجتماعی

امید نیک – بخش اول چرا ما ایرانیان در قرن بیست و یکم در چنین جایگاهی قرار گرفته‌ایم؟ به زبان ساده‌تر، چرا این جا هستیم؟ برای پاسخ به این سؤالات باید کمی به عقب برگردیم. فاشیسم فرزند خلف جنگ یکی از مسائل ناشناخته کنونی، اما تعیین‌کننده در تحولات اجتماعی، سیاسی، و طبقاتی ایران، مسأله جنگ […]

ماهیت ثانویه انسان

امید نیک این بحث درباره چیزهایی است که در طی قرون و اعصار، می‌توان گفت که به تقریب یکسان و ثابت مانده‌اند. در حالی که صورت‌بندی‌های اجتماعی و اقتصادی دچار تحولات شگرفی شده‌اند. از جمله و از بدیهی‌ترین آن‌ها امور مربوط به زیبائی‌شناسی است که به شدت، نظر مارکس را به خود جلب می‌کند. مارکس […]

کارل مارکس در باره ی «مجازات اعدام»

«نیویورک دیلی تریبون»، فوریه ۱۸۵۳ترجمه ی علی رها «تایمز» در ۲۵ ژانویه، زیر عنوان ”حلق آویز کردن ناشیانه”: ”اغلب در این کشور اظهار شده است که به دنبال یک اعدام در ملاء عام، عموما بلافاصله مواردي چون مرگ به واسطه ي حلق آویز کردن – چه توسط خودکشی یا تصادفی – صورت می پذیرد، که […]

قانون دیالکتیکی تبدیل کمیت به کیفیت

کاوه آهنگر در تاریخ فلسفه دیالکتیک نکته‌ای بسیار مشهود است که موجب مباحث بسیار شده است. بذر یا دانه‌ی بلوط را به دو نفر متفاوت نشان می‌دهیم؛ یک نفر انقلابی و یک نفر محافظه‌کار؛ فرد انقلابی در این دانه درخت بلوط را می‌بیند و محافظه‌کار همان بذر خالی را می‌بیند که می‌شود آن را آرد […]

اخلاقیات – بخش دوم

کاوه آهنگر آیا این سزاوار ایزدان استمارا چنان بسازندکه آگاه برخطاهای خود گردیمسوفکل: آنتی گون. تاریخ فلسفه و اخلاق را بدون مراجعه به سقراط نمی توان شروع کرد.کسی که اوراباید قهرمان فلاسفه دانست.کسی که متهم شدجوانان را برعلیه قوانبن و آداب و رسوم و آئین به شورش دعوت کرده است ومجازات چنین عملی نمی تواندجز […]

اخلاقیات

کاوه آهنگر انسان می‌تواند هر آن چه را که دارد، حتی روح خود را، در پای حقیقت قربانی کند. اما نمی‌تواند اخلاق را در پای حقیقت قربانی کند. هگل اخلاق از دیرباز در تمدن بشری نقش بزرگی بازی کرده است. موضوع اخلاق گاه به طور مستقل، گاه در پرتو فلسفه و منطق و گاه در […]

گوشه‌هایی از تاریخ فلسفه‌ی ایران – شیخ محمود شبستری

به کوشش کاوه آهنگر شیخ شبستری در شبستر، یکی از قصبه‌های تبریز به دنیا آمد (۶۸۷ – ۷۲۰ ه.ق.). با حمله‌ی مغول به ایران تقریباً رشد نیروهای مولد به صفر می‌رسد و در این خانه‌خرابی که به بار آمد تصوف و عرفان به اوج خود می‌رسد. پس از دوران استیلای مغولان است که ما با […]

چرا من نقاش شدم و برادرم قصّاب؟!

کاوه آهنگر ۱. منشاء و ریشه تفاوت‌های فردی حتی در شرایط یکسان کجاست؟ ۲. دلیل رفتار و عملکرد جمعی یکسان در قبال مسائل و حوادث اجتماعی و سیاسی از کجا نشأت می‌گیرد؟ ۳. فلسفه ایده‌آلیستی و فلسفه علمی هر کدام چه پاسخ هایی برای پرسش‌های فوق دارند؟ ۴. پیشرفت‌های علمی امروزی و پراتیک اجتماعی برای […]

هستی شناسی انسان در فلسفه‌ی علمی

کاوه آهنگر در روزگار نخستین پیدایش انسان بر روی صحنه‌ی گیتی، کار به عنوان اساسی‌ترین عامل موجب تغییر و تحول در طبیعت و خود انسان شد. خصلت‌های کار انسانی به قرار زیر بود: الف- منظور از کار یک روند جمعی است. انسان منفرد که بتواند به تنهایی کار و زندگی کند، نه وجود داشته و […]

آزادی، عدالت، حق مالکیت؛ سه موضوع اصلی جهان

کاوه آهنگر امروزه صاحب‌نظران و اندیشمندان انسان‌دوست، بر سر سه موضوع درباره‌ی جهان و از جمله ایران تأکید می‌ورزند و تلاش دارند تا ماهیت آنها را روشن سازند. این سه موضوع عبارتند از آزادی،‌ عدالت و حق (مالکیت). در هیچ دورانی از تاریخ بشریت، انسان‌ها به مانند امروز از این آفریده‌ خود، یعنی جامعه‌ی سرمایه‌داری […]

گوشه‌هایی از تاریخ فلسفه، فلسفه‌ی کلاسیک آلمانی

کاوه آهنگر فلسفه در قرن هجدهم در آلمان با نظریات سه فیلسوف بزرگ، کانت، فیخته و شلینگ با سرعت زیاد رو به رشد و تکامل گذاشت. در آن زمان در فلسفه، این موضوعی اساسی بررسی می‌شد که از طرف دکارت و اسپینوزا مطرح شده بود؛ از نظر این دو فیلسوف، اندیشه و بُعد در «خدا» […]

الیناسیون؛ از خود بیگانگی

کاوه آهنگر متافیزیک ممکن می‌پنداشت که این «انسان» که از آن به صورت «من» یاد می‌کنیم امری یگانه و بی‌تغییر است که چون گویی (کره‌ای) یکپارچه و تو پر است که ویژگی‌های انسان از قبیل حسادت، غرور، خسّت و دیگر طبایع چون یک نقشه‌ی جغرافیایی بر آن نقش شده است. این گوی بی تغییر از […]

«تضاد معیار حقیقت است»

کاوه آهنگر «تضاد معیار حقیقت است، معیار اشتباه نبودن تضاد است» با صدور این حکم توسط هگل در سال ۱۸۰۱، خبر از تولد نظامی فلسفی داده شد که بالاترین نظام فلسفی در تاریخ علمی ما می‌باشد؛ که حاصل جمع تمام دست‌آوردهای اندیشه دیالکتیکی نوع بشر می‌باشد. در تمام آثار بنیان‌گذاران فلسفه‌ی علمی و حتی در […]

مفهوم، دایره‌ی دایره‌ها (۲)

ادامه‌ی نوشتار «مفهوم، دایره‌ی دایره‌ها (۱)» مارکس در مطالعه جامعه سرمایه‌داری از یک مفهوم کانکرت به عنوان کالا استفاده می‌کند و با سیر تحولات آن سیر تحولات اجتماعی ناشی از آن را معلوم می‌سازد. و این دور گردش بی پایان در جامعه سرمایه‌داری ادامه پیدا می‌کند. در این دور گردش نکات زیر جالب توجه است. […]

مفهوم،‌ دایره‌ی دایره‌ها (۱)

مفهوم در فلسفه از چه جایگاهی برخوردار است و به چه معنائی بکار گرفته می‌شود؟ تفاوت برداشت و بهره، دو اردوی ایده‌آلیستی و ماتریالیستی از مفهوم چیست؟ مارکس چگونه برای نقد سرمایه‌داری در کاپیتال از مفهوم استفاده کرده است؟ آیا تشخیص و تبیین کسانی که از مقولات فلسفی از جمله مفهوم مطلع نیستند اشتباه است؟ […]

فیلسوفِ پیشتاز لائیسیته

به چه معنا می‌توان فیلسوفِ آزاد اندیشِ سده‌ی هفده میلادی را نخستین نظریه‌پرداز مقوله‌ای دانست که دویست سال بعد «لائیسیته» خواهند نامید؟ پیش از پاسخ به این پرسش، لازم است که درباره‌ی «ویژگی» اسپینوزا و هلندِ زمانه‌ی او توضیحی بدهیم. باروخ اسپینوزا در ۲۴ نوامبر ۱۶۳۲ در آمستردام در هلند به دنیا آمد. او اما […]

زمانه‌ی ما و فعلیت اسپینوزا

در جهان کنونی، که با رشد و رونق ایدئولوژی‌های دینی رو به رو‌ ست، لائیسیته، چون پدیداری سیاسی‌- ‌اجتماعی و امروزی، در دو پهنه مطرح می‌باشد: یکی در پرسش‌گری از چگونگیِ تحقق‌پذیریِ عملیِ لائیسیته یعنی در پراتیک و دیگری در تعیین‌گری‌ِ نظری–مفهومیِ این مقوله یعنی در تئوری. می‌دانیم که بنیادهای نظریِ لائیسیته را سه اصل […]

کنترل آزادی در تمامیت‌خواهی مدرن

اسلاوی ژیژک فیلسوف اهل اسلونی در اظهار نظری در مورد افشای لیست سیاه اخبار گوگل می‌گوید: «سانسور مدرن از تمامیت‌خواهی عریان قدیم خطرناک‌تر است. این نوع سانسور در روال روزمره‌ی ما نهفته و مستتر است.» او در ادامه توضیح می‌دهد که طرفدار آنارشی آنلاین نیست. به این معنی که قوانینی می‌بایست در مورد میزان دسترس‌پذیری […]

زمین یا آسمان؟ (فیزیک یا متافیزیک؟)

ریشه‌یابی تحولات تاریخی با ذره‌بین مارکس بشر در طول تاریخ زندگی خود در جستجوی یافتن پاسخ به سؤالاتی چنین بوده است:۱. ریشه و علل تحولات تاریخ در چیست؟ آیا قوانین عامی برای توضیح و توجیه این تحولات وجود دارد؟۲. -با چه قوانین و با چه مکانیزمی می‌توان تحولات آینده را پیش بینی کرد؟ اصلا چنین […]

ایده یا پراتیک؛ مسئله این است

از ابتدای پیدایش بشر تا کنون انسان ها با این پرسش روبرو بوده اند که ۱. ملاک و محک درستی وحقیقت کدام است؟ چه ابزار و اسلوبی برای یافتن حقیقت وجود دارد؟ ۲. نظریات و عقاید ارائه شده توسط فلاسفه و اندیشمندان را که متنوع هم هستند، چگونه قبول و یا رد کنیم؟۳. طرف داران […]