امید نیک امروز در بین جوانان نام نیما آشنا و کار و عظمتش اما ناآشناست. شاید به خاطر این که، صورت شعرش برای کسانی که زحمت دانستن ادبیات فارسی و به ویژه شعر سبک خراسانی را به خود نداده باشند، پیچیده و نامفهوم است و شاید به خاطر واژه‌هایی که طرز استعمال جدید یافته‌اند و […]
سوران شمسائی مادری در خاکسپاری دخترش شعر می خواند؛ پدری با چشمان گریان با کیک تولدی در دست بر گور پسرش می رقصد؛ مرداد سال ۸۵ اکبر محمدی وصیت کرده بود بعد از به خاک سپردن اش به جای نماز و قران خواندن جشن بگیرند و پایکوبی کنند. این چه تحول شگفت انگيزی است که […]
با درگذشت هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه) شعر معاصر فارسی یکی از خداوندگاران درخشان خود را از دست داد. سایه یکی از نخستین شاعران همگام شده با نیما یوشیج (سرچشمۀ جریان اصلی شعر معاصر فارسی) و در عین حال یکی از تواناترین غزل سرایان سرزمین ماست. همین دلبستگی او به شعر غنایی او را به […]
برگرفته از اخبار روز در سحرگاه جمعه ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ قلب عارف (علی) پاینده از فعالان سیاسی جنبش چپ ایران در دهه‌های سی تا شصت خورشیدی، از تپش باز ایستد و جان شیفته‌اش آرام گرفت. عارف پاینده که دربین دوستان به نام علی شهرت داشت، در ۱۵ خرداد ۱۳۲۱ در روستای سلوط از توابع اردبیل […]
اين روزها اين اولين سئوالى است كه براى هر كس مطرح مى‌شود. وقتى ليبرال‌هاى شوروى و مطبوعات غربى با موذى‌گرى حساب شده‌اى شكست كودتاى سه روزه اوت گذشته را عنوان “انقلاب اوت” مى‌بخشند، وقتى فعاليت حزب كمونيست اتحاد شوروى، حزبى كه انقلاب اكتبر را رهبرى كرده بود، ممنوع اعلام مى‌شود، و وقتى شوراى شهر لنين‌گراد، […]
ماركسيسم يك شريعت نيست، حقيقت علمى، اعتبار خود را از ميزان انطباقش با واقعيت كسب مى‌كند. محمدرضا شالگونی اگر ماركسيسم تا كنون با وجود آوار رديه‌ها و انتقاداتى كه دائماً بر سرش مي‌ريختند، بارورتر شده و نفوذ گسترده‌اى يافته، بخاطر برخوردارى از حمايت پاره‌اى از طرفدارانش آسيب‌هاى فراوانى ديده است. زيرا ماركسيسم قبل از هر […]
روز ۱۴ بهمن، روز شهادت دکتر تقی ارانی یکی از تابناکترین چهره های جنبش مردمی ایران، روز شهدای حزب توده ایران و جنبش انقلابی مردم و روز گرامیداشت خاطره الهام بخش پیکارگران در خاک و خون خفته راه آزادی و استقلال ایران است. در زندان و در دادگاه الماس بی همتای روانش درخشید. پیدا بود […]
اگر چه دیر آمد اما با زنگ بیداری آمد. پیرمردی به اسم خمینی بزرگترین جراغ های روشنفکری را نه تنها در خاورمیانه بلکه در جهان روشن نمود. خمینی بزرگ مردی که به تنهایی توانست نه فقط تمامیت اسلام را زیر سوال ببرد بلکه فاتحه تمام ادیان را بخواند. وی با نهضت خود آنچنان بیداری در […]
صحنه‌های شکنجه‌های وارطان را يکی از شکنجه گران آریا مهری، بعدها اين طور توصيف کرد: انگشت سبابهٔ وارطان را گرفتم و به عقب فشار دادم . وارطان گفت می شکند . من بازهم فشار دادم . لعنتی,حرف نمی‌زد . وارطان گفت : می شکند با تمام نيرويم فشار دادم .صورت وارطان مثل سنگ بود . […]
آلفرد آدلر در خانواده ای یهودی تبار در شهر وین بدنیا آمد، پدرش تاجر غله بود. او از سال ۱۹۰۲ وارد محفل فرویدگرایان شد ولی در سال ۱۹۱۱ از فروید جدا شد و در سال ۱۹۳۴ بدلیل روی کارآمدن فاشیسم آلمانی به امریکا مهاجرت کرد. در تمام طول عمر موضوعات و نارسایی های اجتماعی برایش […]
این نامه در مورد چگونگی و چرائی برخورد با خانم ها است “دوستار زن باش، نه شکارچی زن” بی آن که خواسته باشم تو را نسبت به دختر ها حریص یا بدبین و گریزان کنم، باید بگویم که در معاشرت با آنان اگر حدی فراخور وقت فراغتی که در اختیار داری و به تناسب نیروی […]
محمدرضا نیکفر پس از انقلاب بلافاصله بحث درگرفت درباره‌ی زمینه و علت‌های آن و آنچه به بار آورد. بحث‌ها عمدتاً در سطح سیاسی بودند، همراه با اشاره‌هایی به جامعه. گروهی از شکست انقلاب سخن می‌گفتند، گروهی دیگر از تداوم آن یا لزوم تلاش برای پیش بردن آن و رساندنش به مرحله‌ای بالاتر. گروهی می‌گفتند انقلاب […]
علی کشتگر می گفت: فلسفه پیدایش سازمان نه مشی چریکی بود، نه صرفا پاسخ به بی عملی حزب توده و ضرورت مبارزه فعال با رژیم. مساله اصلی و گوهری که تولد سازمان و ادامه حیات آن را تبیین می کند ضرورت حضور چپ مستقل و قائم به ذات است. چپی که بتواند در شرایط مشخص […]
کاوه آهنگر ما اکنون در آستانه عصر مهمی قرارداریم ، زمانی برای دگرگونی ، که در آن روح، جهش ناگهانی می کند، این جهش، از صورتهای پیشین برآمد یافته وصورت جدیدی خواهد یافت، استخوان بندی ایده های پیشن و مفاهیم قبلی و روابط جهانی کنونی فروپاشی خواهند یافت وهمانند خواب و خیال کنار خواهند یافت […]
برداشت رابطه‌‌ای دانیل بن‌سعید از طبقه نوشته‌ی: چینزیا آروتسا و پاتریک کینگترجمه‌ی: حسن مرتضوی چکیده: با این‌که نوشته‌های دانیل بن‌سعید درباره‌ی مارکسیسم، راهبرد سوسیالیستی و زمان‌بندی تاریخی در سال‌های پس از مرگ او توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده، شرح و توضیح نسبتاً اندکی درباره‌ی اندیشه‌ی او درباره‌ی طبقه ارائه شده است. این مقاله […]
دیاز کانل مترجم ایرج زارع سخن‌رانی میگل ماریو دیاز کانل برمودز (Miguel Mario Díaz Canel Bermúdez) دبیر اول کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست و رئیس جمهوری کوبا در نشست پایانی هشتمین کنگرۀ حزب در مرکز همایش‌ها در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، « ۶۳ سالگی انقلاب» ژنرال ارتش، رائول کاسترو روز گرامی، رهبر انقلاب کوبا!رفقای گرامیِ نسل […]
لویی آلتوسر، ترجمه‌ی آزاده ریاحی لویی آلتوسر (۱۹۱۸-۱۹۹۰)، فیلسوف برجسته‌ی مارکسیست فرانسوی در مقاله‌ی حاضر که در چارچوب مباحث نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۱۹۷۰ در حزب کمونیست فرانسه نوشته شده ساختار فرمان‌دهی عمودی در حزب کمونیست فرانسه را مورد انتقاد قرار می‌دهد. این مقاله نخستین بار در چهار بخش در روزهای ۲۴ تا ۲۷ آوریل ۱۹۷۸ در لوموند، منتشر شد. زمان انتشار […]
در ۲۱ ژانویه ۱۹۲۴ لنین می میرد. چهار روز بعد در ۲۵ ژانویه نوشته ای از برتراند راسل فیلسوف انگلیسی در مجله ی Leader New The چاپ می شود. متن زیر برگردان آن متن است. شهادت برتراند راسل – ۲۱ ژانویه سالگرد مرگ لنین نوشته‌ی برتراند راسل برگردان: کاوه بویری مرگ لنین جهان را، با […]
«لئو پانیچ» از بزرگترین اندیشمندان مارکسیست معاصردیروز، در نوزدهم دسامبر، در سن هفتاد و پنج سالگی بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. او استاد پژوهش های اقتصاد سیاسی و اقتصادی سیاسی تطبیقی بود. «لئو پانیچ» از سال ۱۹۸۵ همکاری خود را با رالف «میلی باند» در هیئت ویراستاری سالنامه «سوسیالیست رجیستر» شروع کرد. «سوسیالیست رجیستر» […]
پیام شانزده آذر، گویا و شفاف است نه به استبداد، نه به امپریالیسم شصت و هفت سال از واقعه تاریخی ۱۶ آذر ۱۳۳۲ میگذرد. رخدادی که به عنوان روز دانشجو در تاریخ مبارزات آزادیخواهانه و برابری طلبانه مردم ایران ثبت شده است. در چنین روزی همزمان با سفر ریچارد نیکسون – معاون وقت ریاست جمهوری […]
مارتین نیکلاوس، ترجمه‌ی: حسن مرتضوی توضیح «نقد»: به مناسبت انتشار ترجمه‌ی تازه‌ای از گروندریسه – اثر مهم و بسیار ارزنده‌ی کارل مارکس – به زبان فارسی، «نقد» با انتشار نوشتار پیشِ رو، مجموعه‌ای از جستارها و ارزیابی‌ها پیرامون این اثر را منتشر خواهد کرد. مشارکت پژوهشگران و علاقمندان، از راه تالیف و ترجمه، برای هرچه […]
دانیل بن‌سعید، برگردان: بهرام صفایی آگاهی طبقاتی سیاسی می‌تواند فقط از بیرون به طبقه ی کارگر آورده شود، به بیان دیگر از بیرونِ پیکار اقتصادی، از بیرون سپهر مناسبات کارگران و کارفرمایان. سپهری که فقط از آن می‌توان این دانش را کسب کرد، سپهر روابط تمام طبقات و اقشار با دولت و حکومت است، سپهر […]
عملیات کرکس: ترور دولتی که آمریکای جنوبی را به وحشت انداخت.گاردین، ترجمه: عرفان ثابتی «عملیات کرکس اسم رمز جمع آوری، مبادله و ذخیره کردن داده های اطلاعاتی در باره ی چپ‌گرایان، کمونیستها ومارکسیست هاست، عملیاتی که اخیراً توسط دستگاه های اطلاعاتی ای که در آمریکا ی جنوبی با یکدیگر همکاری می‌کنند آغاز شده است.» در […]
ولادیمیر ایلیچ لنین برگردان مهرداد امامی [دریغا]، چه چشمه‌ی جوشانی از خِرد درخشید و محو شد[افسوس] چه قلبی از تپش باز ایستاد!(برگرفته از شعر نکراسوف با نام «به یاد دوبرولیوبف») فردریش انگلس به تاریخ ۵ اوت ۱۸۹۵ در لندن از دنیا رفت. انگلس پس از دوست دیرینش کارل مارکس (که در ۱۸۸۳ در گذشته بود) […]
دسته گل خونین افتخار، بر گور هر مرد کم‌مایه‌ای نخواهد رست. (لامارتین) فرخی (۱۲۶۸ تا ۱۳۱۸) مردی است که دست از تمام علائق مادی و همه‌ی تجملات زندگانی شسته، چون طوفانی سهمگین به اصل زور و بنای استبداد حمله برده و سالیان متمادی با عناصر استبداد و ارتجاع جنگیده و از هیچ گونه شکنجه و […]
محمد رضا شجریان؛ از قاری قرآن تا «صدای خس و خاشاک» محمدرضا شجریان، خواننده بزرگ و محبوب مردم ایران برای همیشه خاموش شد. به شهادت همه صاحب نظران موسیقی ایران ، او مهم ترین و جذاب ترین چهره موسیقی سنتی ایران در یک صد سال گذشته بود. اما بالاتر از این ، او هنرمندی بود […]
امیر نیک آئین طی سالهائی که از فرموله شدن تعاریف مشهور مارکسیستی “ملت” که به ویژه مرهون آثار لنین است میگذرد، اصول عمده آن در بوته آزمایش تاریخ به اثبات رسیده و در ضمن بر اثر تجارب زندگی و بررسیهای علمی تاریخ سایر ملل و خلقها و بررسی عوامل و شاخص های تاثیرکننده در آن، […]
ترجمه ف. فریاد نطق بدرود پرزیدنت سالوادر آلنده، در روز کودتا، از رادیو ماخایه‌نس، (فرستنده کاخ لامونه دا – مقر ریاست جمهوری) به تاریخ ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳: هموطنان! بی‌گمان این آخرین باری خواهد بود که من با شما سخن می‌گویم. نیروی هوایی برجهای فرستندهٔ پورتالس و کورپوراسیون را بُمباران کرده است. کلمات من آکنده از […]
در ميان كتاب‌های خاطرات كه بسيار كم درباره آن تبليغ و حتی صحبت شده، «خاطرات ملكه پهلوی- همسر رضاشاه و مادر محمد رضا» است. متاسفانه این کتاب را با سانسور گسترده و حتی دستکاری در بخش هائی از آن، در ایران هم منتشر کرده اند که فاقد هرگونه ارزش است. سه تن، در نوبت‌های مختلف […]
به کوشش کاوه آهنگر شیخ شبستری در شبستر، یکی از قصبه‌های تبریز به دنیا آمد (۶۸۷ – ۷۲۰ ه.ق.). با حمله‌ی مغول به ایران تقریباً رشد نیروهای مولد به صفر می‌رسد و در این خانه‌خرابی که به بار آمد تصوف و عرفان به اوج خود می‌رسد. پس از دوران استیلای مغولان است که ما با […]
ژان سَلِمترجمه‌ی حمیدرضا سعیدیان «شش تز لنین درباره‌ی انقلاب»۱ با مطالعه‌ی منظم و اصولی مجموعه آثار لنین۳ می‌توان شش تز در زمینه‌ی ایده‌ی انقلاب استخراج کرد. ۱) انقلاب یک جنگ است؛ و سیاست از دیدگاه کلی با هنر جنگ قابل‌مقایسه است. کارل کائوتسکی، در سال ۱۹۰۹، در جزوه‌ی «مسیر قدرت» می‌نویسد: «عصر انقلاب‌های پرولتری آغاز […]
روبن مارکاریان «مانولیس گله زوس»( (Manolis Glezos) قهرمان ملی یونان، یکی از سرشناس ترین شخصیت های جنبش مقاومت علیه اشغال نازی ها در جنگ جهانی دوم، دوره جنگ با قوای اشغالگر انگلیس، جنگ داخلی یونان و از آن پس دوره دیکتاتوری سرهنگ ها، از رهبران دوره های گوناگون بازسازی جنبش کمونیستی پس از برقراری دمکراسی […]
قانون خاص و عام در تاریخ همه کس، سقراط، بابک خرم‌دین، آنتیگون، اسپارتاکوس، خسرو روزبه و … را انقلابی می‌شناسند. خسرو روزبه در دفاعیات خود از سقراط و دفاعیات او در دادگاه یاد می‌کند. چه ویژگی‌ای در سقراط و روزبه و سایرین وجود دارد که آن‌ها را ممتاز و انقلابی می‌کند؟ سقراط در دادگاه متهم […]
نوشته‌ی: رزا لوکزامبورگترجمه‌ی: کمال خسروی به‌یاد انقلابیون رزمنده و آزادیخواه، رزا لوکزامبورگ و کارل لیبکنشت.پیشکش به همه‌ی زنان مبارز زندانی. برِسلاو، چند روزی پیش از ۲۴ دسامبر ۱۹۱۷ سونیچکا، پرنده‌ی کوچک نازنینم، چه‌قدر از نامه‌ی شما خوشحال شدم، دلم می‌خواست بلافاصله جواب بدهم، اما خیلی گرفتار بودم و باید خودم را روی موضوعی به‌شدت متمرکز […]
شاید بسیاری از ما اطلاع نداشته باشیم جملۀ معروفِ «نه می‌بخشیم، نه فراموش می‌کنیم» که در ایران و سراسر جهان به شعار مبارزان انقلابی مبدل گردیده، از کیست؟ مونیکا آرتل (Monika Ertl اوت ۱۹۳۷ – ۱۲ مه ۱۹۷۳) دختر فیلمبردار هانس اورتل، عضو جنبش زیرزمینی مسلحانه در بولیوی ولی اهل آلمان بود و همان زن […]
ارتشهای آلمان، بریتانیا و فرانسه در جریان جنگ جهانی اول در بلژیک با هم می‌جنگیدند. هفتهٔ منتهی به کریسمس شماری از سربازان آلمانی و انگلیسی با سلام و دست تکان دادن از پشت خاکریز، به همدیگر نزدیک شدند، گویی که اصلاً با هم دشمنی ندارند. شب کریسمس، جنگ را تعطیل کردند و عملاً آتش بسی […]
کيوان خسروی امروز ديگر مشخص شده که بت کردن لنين درگذشته وحال تنها توسط کسانی صورت گرفته و می گيرد که قصد تظاهر به وفاداری به سوسياليسم را دارند. اين وفاداری در دوران کنونی تنها در هدف قرار دادن مقابله ايدئولوژيک تعریف می‌شود. لنين برای کمونيست های واقعی بت نبوده و نيست، بلکه سرچشمه تفکر […]
تاتیانا واسیلیوامترجم: اردشیر قلندری مطلب ذیل – صحنه ای تخیلی در راستای نشستن با لنین، طرح پرسش و پاسخ از سوی لنین است. تمامی پاسخ ها از متون اصلی آثار لنین استخراج شده اند. پرسش: اتفاقی در جهان رخ داد، گویا بطور غیرمترقبه سیستم سوسیالیستی در شوروی و سایر کشورهای اروپایی که بلوک سوسیالیستی را […]
آلبرت انیشتین مقدمه اطلاعات به دست آمده از امكان دسترسي هيتلر به بمب اتمي، نگراني زيادي را در آستانه جنگ جهاني دوم ايجاد كرده بود. اينشتين به عنوان يك شهروند آلماني، همراه با عده ديگري از دانشمندان اروپايي از چنگ هيتلر گريخته بود. ترديدي نداشت كه اگر بمب به دست ديكتاتور آلمان بيفتد، براي رسيدن […]
شعر معروف سیف فرغانی که هنوز بر قامت ایران و حکومت آن اندازه است. بیان نقیصه‌های اجتماعی و برشمردن زشتی‌ها و پلیدی‌های طبقهٔ فاسد جامعه، در اشعار سیف دیده می‌شود. این نقدهای صریح و جدّی، خالی از هزل و مطایبه است. سیف فرغانی مسلمان و از اهل سنت بود و در فقه مذهب حنفی داشت؛ […]