نامه ای از محمد علی شاه قاجار در گذشته

محمد علی شاه قاجار- طهران، ۱۲۸۷ ش- استبداد صغیر خون جواب آزادی است، رعیت را چه به سرکشی، رعیت را چه به استنطاق صاحب قران، رعیت را چه به فریاد حق طلبی!؟. ماییم که آبرو می دهیم، ماییم که مالک ایرانیم، ماییم… رعیت غلط می کند اعتراض کند، غلط می کند مطالبه حق کند، غلط […]

بخشی از یادداشت هگل خطاب به مردم وورتمبرگ در سال ۱۷۹۸

«اين احساس كه این ساختمان عظيم، آن‌گونه كه امروزه وجود دارد، ‌نمی‌تواند تداوم يابد، احساسی فراگير و ريشه‌دار است. همچنين اين نگرانی نيز نگرانی‌ای فراگير [و همگانی] است كه ساختمان مزبور ممكن است فرو بريزد و با فروريختنش به همه صدمه بزند. با وجود باور ما به اين مسئله، آيا اين ترس آنچنان نيرومند می‌شود […]

یادی از رفتگان کانون : یاد علی اشرف درویشیان

درویشیان در سال‌های پس از انقلاب نیز دست از اعتراض به سانسور برنداشت و همواره در نشست‌ها، گفت‌وگوها و مقالات متعدد، سانسور و خودسانسوری را از جدی‌ترین آسیب‌های ادبیات ایران می‌دانست. تیغ تیز سانسور بارها بر گریبان‌اش نشسته بود و وزارت‌ارشاد مانع چاپ برخی آثار او می‌شد. در مصاحبه‌ای گفت:
«شما خیال کردید کتاب‌های مرا سانسور کنید، می‌آیند کتاب‌های شما را می‌خوانند؟ نه، ملتی که به سانسور عادت کند نه کتاب شما را می‌خواند، نه کتاب من را».

گوزن نماد جنبش چریکی

اگر فضای روحی و فکری دهه پنجاه ایران را بخواهیم فقط در یک جمله خلاصه کنیم اینکه، دهه افراط‌ها بوده است دهه رادیکالیسم، انقلابی‌گری، زیر و رو ساختن و فلک را سخت بشکافتن…البته بقول مادربزرگم که وقتی یاد ایام گذشته و قحط سالی می‌افتاد همیشه بلافاصله میگفت: الله آپارسین،گتیرمسین…! در فرهنگ سمبل‌ها، گوزن سمبل عشق، […]

آوازه‌خوان گذشت ولیکن ترانه‌اش

بورژوازی در سال هایی که از عمرش برجاست همچنان از نام چه گوارا رنج خواهد برد. امّا در پس ستایش های پرشور و حماسی از این اسطوره ی کمونیسم سده ی بیستم درباره ی میراث او چه می توان گفت؟ تا آن جا که به جنبش واقعی پرولتاریا باز می گردد تجربه ی چه گوارا بسیار بیشتر از آن که راه گشا یا الهام بخش باشد مهلک و ویرانگر بوده است. این اعتراف تلخ امّا چیزی از اعتبار چه گوارا و یاران او به عنوان مبارزان راه آزادی و عدالت اجتماعی نمی کاهد. همچنان که عدالت جویانی چون اسپارتاکوس، بوگاچف، زاپاتا و بولیوار در خاطره ی جمعی مردم زنده اند.

وصیت‌نامه‌ی لوکاچ

تنها شش هفته از تهاجم [۱] پنج کشور عضو پیمان ورشو به چکسلواکی می‌گذشت. دومین نشست تدارکاتی احزاب کمونیستی و کارگری در بوداپست برگزار شده بود تا مقدمات برگزاری این نشستِ برنامه‌ریزی‌شده‌ی بین‌المللی را در بوداپست فراهم کند. تأثیر آنی مداخله‌ی نظامی بر احزاب کمونیست اروپا چنان بود که فقط توانستند توافق کنند شش هفته‌ی […]

آرسن میناسیان؛ مسیح گیلان

واعظی پرسید از فرزند خویش هیچ می دانی مسلمانی به چیست؟ صدق و بی آزاری و خدمت به خلق هم عبادت هم کلید زندگیست گفت زین معیار اندر شهر ما یک مسلمان هست آن هم ارمنیستپروین اعتصامی در شهر رشت بر حسب اتفاق در خیابان سعدی رشت به مزاری رسیدم و با سرگذشتی عجیب آشنا […]

مرگ نازلی (وارطان)

“وارطان سالاخانیان” پس از کودتای ۲۸مردادِ ۱۳۳۲گرفتار شد،هم راهِ مبارز دیگری“کوچک شوشتری”زیر شکنجه ی ددمنشانه یی به قتل رسید و به سبب آن که بازجویان جای سالمی در بدن آنها باقی نگذاشته بودند برای این گم کردن[این جنایت] جنازه ی هر دو را به رودخانه “جاجرود” افکندند.وارطان یک‌بار شکنجه یی جهنمی را تحمل کرد و […]

جای خالی سلوچ

جای خالی سلوچ رمانی رئالیستی از محمود دولت‌ آبادی است که بلافاصله پس از آزادی از زندان ساواک نوشته شده است. رمان، حکایت‌گر زندگی خانواده‌ای در یکی از روستاهای مشهد پس از آن است که پدر (سلوچ) خانه را ترک می‌کند. روایت کتاب توامان با به تصویر کشیدن زندگی واقعی و احساسات درونی افراد، نیم‌نگاهی به گذار از […]

خشونت ما یا خشونت آن ها؟ (۵)

این نوشتار در پنج قسمت منتشر می‌شود. (قسمت پنجم) خشونت در جمهوری اسلامی متأسفانه بحث خشونت در ایران امروز غالباً از طرف کسانی مطرح می شود که طرفدار اصلاحات هستند و مخالف انقلاب. و جالب این است که حتی بخشی از جریان های سرنگونی طلب نیز از انقلاب وحشت دارند و آن را مترادف با […]

مرا ببخش ای نبیره من!

این سوداگران، شعرک‌های خود را نوازش می‌کنند: عروسک‌هائی لوس و براق، ولی آن‌ها دستفروشان بازارهای تنگند. سفیران خویشند، ناگهان مردی غریب، درازگیسو، شبق موی، خنده مروارید، سوار بر سمندی بالدار در میرسد و نعره می کشد: ای مستان غرور و شهوت! من در دکانچه نزول‌خواری شما نخواهم نشست. این سفره پولک‌ها و عروسک‌ها را به […]

خشونت ما یا خشونت آن ها؟ (۴)

این نوشتار در پنج قسمت منتشر می‌شود. (قسمت چهارم) خشونت و نظام سرمایه داریبررسی حوادث چند قرن اخیر نشان می دهد که پیدایش و گسترش جهانی سرمایه داری با افزایش خشونت در مقیاس جهانی رابطه مستقیم دارد. برای روشن شدن این رابطه کافی است فقط به چند نکته توجه بشود: ۱ – همان طور که […]

بی‌بی مریم، زن مشروطه‌خواه

بی‌بی‌مریم‌ بختیاری، فرزند. حسین قلی بختیاری ، خواهر سردار اسعد بختیاری، [مادر علیمردان‌خان بختیاری و همسر علیقلی‌خان چهارلنگ] از زنان مبارز عصر مشروطیت است که در سال ۱۲۵۱ هـ. ش چهارمحال و بختیاری به‌دنیا آمد. وی که در بختیاری به «بی‌بی‌مریم» و سردار مریم معروف بود به مثابه زندگی ایلیاتی در فنون تیراندازی و سوارکاری […]

خشونت ما یا خشونت آن ها؟ (۳)

این نوشتار در پنج قسمت منتشر می‌شود. (قسمت سوم) دولت و خشونتدولت نه تنها خود سازمان یافته ترین و هدف دار ترین کانون استفاده از زور ( و بنابراین خشونت ) در هر کشوری است ، بلکه همچنین تعیین کننده اصلی مرز میان خشونت مجاز و غیرمجاز است. به ویژه در جوامع امروزی ( همان […]

خشونت ما یا خشونت آن ها؟ (۲)

این نوشتار در پنج قسمت منتشر می‌شود. (قسمت دوم) خشونت از کجا بر می خیزد؟فراموش نباید کرد که هیچ کس قاعدتاً نمی خواهد در معرض خشونت قرار گیرد. مثلاً هیچ آدم “عاقلی” معمولاً نمی خواهد کتک بخورد. اگر جز این بود ، خشونت کارکرد اجتماعی خود را از دست می داد. اما تقریباً همه این […]

خشونت ما یا خشونت آن ها؟ (۱)

این نوشتار در پنج قسمت منتشر می‌شود. (قسمت اول) خشونت کلمه ای است که هیچ یک از ما در فهمیدن معنای آن مشکلی نداریم ، زیرا تقریباً همه ما از آنچه این کلمه می رساند ، تجربه ای شخصی داریم. بعلاوه اکثر مردم در اکثر جوامع امروزی ظاهراً از خشونت ابراز بیزاری می کنند. با […]

آذر بی نیاز همسر احسان طبری و دادخواهی از منتظری

متن دادخواهی افشاگرانه‌ی “آذر بی نیاز” (همسر احسان طبری) حضور محترم حضرت آیت‌الله منتظری! اكنون كه از مراجعات مكرر خود برای آگاهی از حال شوهرم «احسان طبری» به همه مراجع صلاحیتدار، مانند سپاه پاسداران، دادگاه انقلاب اسلامی‌ جز برخوردهای گاه زننده و در همه حال بی‌نتیجه طرفی نبسته‌ام، این دادنامه را برای شما به‌مثابه آخرین […]

استقلال فرد

۱. آیا وحدت و همیاری انسان‌ها با هم‌دیگر با هویت و استقلال فردی آنها در تضاد است؟۲. مسخ‌شدگی انسان‌ها و از خود بیگانگی آنها در جامعه سرمایه‌داری، طی چه روندی صورت می‌گیرد؟۳. نظریه از خود بیگانگی(alienation theory) مارکس، برچه مبنائی استوار است؟ و راه حل نهائی او چیست؟ ۴. آیا کار وفعالیت آزادانه، داوطلبانه و […]

رهایی از قلاب‌های ذهن

اوژن یونسکو نمایشنامه‌نویس رومانیایی، شاهد بود که دوستانش یکی پس از دیگری و بی سر و صدا به فاشیسم در دهه هزار و نهصد و سی تن می دادند و همین تجربه ویرانگر دستمایه ای شد برای نمایش ابزوردش، کرگدن، که در آن کسانی که طعمه تبلیغات می شوند و فریب می خورند به صورت […]

فاشیسم و شگردهای تحمیق توده‌ها

“فاشیسم” مروج اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژيِ «ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺿﺪﻋﻘﻼﻧﯽ» [ ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﺗﻮده ﻫﺎ ] است که قادراست نیروی لیبیدویی نهفته دراین جمع ها را مجددا برانگیخته و احیا کند. تمایلات روانشناختی “دیگر ستیز” به خودی خود عامل بروز “فاشیسم” نیستند، بلکه آنگونه که آدرنو می گوید “ﻓﺎﺷﯿﺴﻢ” ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﻀﺎﯾﯽ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ […]

وصیت نامه برتولت برشت «به آیندگان»

این نوشتار شعر گونه در سال ۱۹۳۹ زمانی که برشت در دانمارک و در شرایط سخت تبعيد بسر میبرد سروده شده و از این شعر به عنوان وصیت نامه معنوی او نام برده اند. شعر در سه بند تنظيم شده است و در زير ترجمه کامل آن نقل می شود. برگردان به فارسی:‌ علی امینی […]

رهائی از هر قید و بندی و جاودانگی

از گفت‌و‌گو و شهادت محمود روغنی از مسئولین کارگری حزب توده با دویچه وله من و عمویی را با کلیه وسایل صدا زدند و به اتاق ۳۲۸ بند آسایشگاه اوین بردند. آنجا دیدم هبت‌الله معینی هم هست. هبت گفت که از بند زن‌ها، دخترها داد کشیده‌اند و خبر داده‌اند که چنین دادگاهی دارد برگزار می‌شود. […]

ازدواج سفید، ازدواج سیاه، و مثلث «قفس»‏

این مقاله یک بار نشر یافته است و اکنون با تغییرات و اضافه کردن یک سر ‏فصل جدید، به مناسبت هفته ازدواج (در ایران) باز نشر می‌شود.‏ علی خامنه‌ای از «ازدواج سفید» سخن گفته و آن را تقبیح کرده است. او به خصوص از سست ‏شدن ارکان خانواده سنتی نگران است و ازدواج سفید را […]

پرویز شاپور، پدر کاریکلماتور

پنجم اسفندماه سال ۱۳۰۲ شمسی -در قم به قول خودش و در تهران به قول شناسنامه‌اش- از در ورودی زندگی وارد شد و پانزدهم مرداد سال ۱۳۷۸ قلبش برای شنیدن رازی که مرگ با دلش در میان نهاد سکوت کرد و پیکرش را به گورستان هدیه داد؛ و همان‌گونه که وصیت کرده بود او را […]

بازسازی هفده فریم، به روایت شاهد عینی

«آزاده اخلاقی» متولد ۱۳۵۷ در شیراز، عکاس و کارگردان، فارغ‌التحصیل دانشگاه RMIT ملبورن استرالیاست. «به روایت یک شاهد عینی» یکی از عظیم‌ترین پروژه‌های عکاسی چند سال اخیر در ایران است که حاصل این پروژه‌ی سه ساله که با تحقیق بسیار همراه بوده، هفده فریم با اجرای بسیار عالی و دقیق با جزئیات است. این هنرمند، […]

ویتنام، دهکده می لای، سربازان آمریکائی

این روزها بشدت صحبت از واقعۀ شانزدهم مارس است. شانزدهم مارسی که قتل‌عام «می‌ لای» صورت گرفت. آیا محاکمه و حرفهای اشخاصی را که در این قتل عام دست داشتند به یاد داری: «تمام کسانی که به دهکده آمده بودند، فقط و فقط قصد کشتن داشتند. دستور این بود که می لای را تا آخرین […]

یاد و خاطره هبت‌الله معینی گرامی باد

ستارگان شب های تیره هبت‌اله معینی درسال ۱۳۲۹ در خرم آباد به دنیا آمد. وی در دامان خانواده‌ای پرورش یافت که دارای سنت مبارزه علیه استبداد بود؛ هبت مبارزه با رژیم شاه را از دوران نوجوانی آغاز کرد، چنان‌که درسال ۴۶ در سن هفده سالگی دستگیر، و به مدت ۲ هفته زندانی شد. هبت درسال […]

مرا نمی‌شناسی؟

آیا هنوز مرا نمی شناسی؟من هزار بار مرده ام و باز هزار بار متولد شده ام.كدام نامم را می خواهی بدانی؟ در پشت هر یك از نام های من، سرهای از بدن جدا شده مناره شده اند، تن های در آتش سوخته و پیكرهای به دار آویخته صف كشیده‌اند.من بردیا هستممن بردیای دروغینم كه از […]

بازگشت شبح سوسیالیسم

مصاحبه کوین کونارت، رئیس سازمان جوانان حزب سوسیال دموکرات آلمان با نشریه هفتگی دی سایت، ماه می ۲۰۱۹ دی سایت: آقای کونرت، شما خود را سوسیالیست می‌نامید. منظور شما از سوسیالیسم چیست؟ کونرت: منظور من در وهله نخست نپذیرفتن نظام اقتصادی و بخشی از نظام اجتماعی حاکم است. منظور من این است که دنیایی دیگر […]

برادرم اعدام شد

برادرم اعدام شد زمان شاه بود .ممد رضا شاه. و من بچه بودم ، بچه مدرسه فردوسی. بازی بود و خوش گذرانی، خنده و شادی. قاطی بودیم.کلاسمان جدا نبود. دخترا جلو می نشستند و پسرا عقب.باهم می خوردیم و می خواندیم . همه چی رایگان بود. تغذیه داشتیم.پسته و بیسکویت و سیب . حتی گردکان […]

به مناسبت اول ماه مه ، روز جهانی نبرد مشترک کارگران جهان

اتحاد و سازمانیابی مستقل، تنها راه پیروزی اول ماه مه، روز جهانی کارگر است؛ روزی که کارگران در سراسر جهان مطالبات خود را برای جهانی بهتر، عادلانه تر، عاری از بهره کشی و برای حق برخورداری از زندگی شایسته انسانی مطرح می کنند. یازده اردیبهشت امسال در کشور ما در شرایط خاصی از راه می […]

راحت‌تر از نوشتن یک سلام

جنگ را شرورترین افراد برمی انگیزانند. و شریفترین افراد اداره میکنند.ومظلومترین ها در آن می میرند. امروز مجبور شدم به سربازی شلیک کنم … که وقتی روی زمین افتاد اسم زنش را صدا می‌کرد. ماریا … ماریا … و بعد جلو چشمان من مُرد. به گردنش آویزی بود که عکس عروسی خودش و دخترک کم‌سنی […]

شاگرد اول کلاس درس و شاگرد آخر کلاس زندگی

یک نمونه از حذف کودک طبیعی توسط والدین در کودکی شاگرد اول بودم، پدرم یادم داده بود که من همیشه درس بخوانم، وقتی مهمان می آید زود بیایم سلام کنم و بروم! آرام آرام مهمانهای ما خیلی کم شدند چون مادرم غیر مستقیم گفته بود حواس مرا پرت می کنند! عیدها همه اش خانه بودیم […]