مناظره ژیژک و پترسن – شادی، سرمایه‌داری و کمونیسم

نقد

دو متفکر جنجالی جهان امروز، اسلاوی ژیژک و جردن پترسن در مناظره‌ای که در تورنتو انجام شد در مورد شادی در سرمایه‌داری و کمونیستم روبه‌روی هم قرار گرفتند.

بلیط‌های این مناظره با عنوان‌های «مناظره‌ی قرن» و «غرش در عرصه‌ی تفکر» فروخته شد و بیشتر شبیه یک مبارزه‌ی بوکس سنگین وزن بود. جردن پترسن از کانادا در مقابل اسلاوی ژیژک از اسلوونی.

پترسن و ژیژک هر دو معتقد به یک اصل حقیقی زندگی در قرن بیست و یک هستند:‌ «دشمنان ما مشخص می‌کنند ما چه کسی هستیم»

می‌توان گفت که پترسن پس از آن به شهرت رسید که از پذیرش قوانین تازه تصویب شده امتناع کرد و در سخنرانی‌هایش اعتراض خود را به قانون ال‌جی‌بی‌تی اعلام کرد. در واقع می‌توان گفت که شهرت او به عنوان یک شخصیت تنها مدیون کتاب‌هایش نیست. ژیژک هم به خاطر نظریه «تحقیر نظریه‌ی پست‌مدرن» و همین طور با جهت‌گیری‌هایی که مخالف با برخی سیاست‌های رایج دنیای امروز است شناخته می‌شود.

صحبت‌های اولیه پترسن حتی برای هواداران خودش هم ناامیدکننده بود. او ارائه‌ی مبهم و نامرتبی از مانیفست کمونیست داد. او در مورد یکی از بزرگترین و مشهورترین دستاوردهای انسان جملاتی مثل «این بدک نیست»،‌ «این یکی خیلی عجیبه!» و «تقریبا همه‌ی ایده‌های مطرح شده اشتباهه» را بیان کرد. او مانند استادی بود که صبح از خواب بیدار می‌شود و با عجله سر کلاسی می‌آید که هیچ مطلبی برای آن آماده نکرده است. جملات او در این حد بود که «مارکس فکر می‌کرد که پرولتاریا خوب است و بورژوازی شیطان است.» در جایی او مدعی شد که «طبقات بر اساس قدرت تعیین نمی‌شوند چرا که این سیستم به شدت ناپایدار خواهد بود» و صدای خنده‌ی تمسخرآمیز از میان جمعیت به گوش رسید. این صدای خنده به او سخت آمد و در دفاع از خود گفت: «کسانی که می‌خندند می‌توانند طرفدار چنین سیستمی باشند.» در پایان صحبت نیم‌ساعته‌ی، او حتی یک بار هم کلمه «شادی» را بر زبان نیاورده بود.

ژیژک صحبت‌هایش را مستقیماً در مورد موضوع مناظره شروع نکرد. او در ابتدا گفت «بیشتر حمله‌هایی که به من می‌شود از سوی لیبرای‌های چپ است». صحبت‌های اولیه‌ی او هم مثل پترسن پراکنده و بی‌هدف بود. از ترامپ و سندرز تا داستایفسکی و بحران مهاجرت و طبع ظریف نازیسم. اگر پترسن شبیه یک استاد دانشگاه غیر آماده بود، ژیژک شبیه یک ستون‌نویس بود که باید هزار کلمه را به هم ببافد.

جالب‌ترین نکته‌ای که در این مناظره بود اشتراکات زیادی بود که این دو نفر ـ یکی مارکسیست سنتی و دیگری فعال مخالف قوانین کانادا ـ با یکدیگر داشتند.

منبع:‌https://www.theguardian.com/world/2019/apr/20/jordan-peterson-slavoj-zizek-happiness-capitalism-marxism

فایل تصویری این مناظره را همراه با زیرنویس فارسی در لینک زیر مشاهده کنید.

https://tamasha.com/v/37Y1l


ارسال نقد

نظر شما